De laatste dag. Langs uwe grachten,
Mijn schone stad, ga ik aanbiddend voort.
Nooit en nergens vergeet ik uwe prachten.
Maar ik heb de stem van Jeruzalem gehoord.
DE HAAN MAAND 01 - 30 JUNI 2024
'HERDENKEN IS BELEVEN - HERDENKEN IS ONTDEKKEN'
In zijn honderdste sterfjaar 2024 spreekt De Haan (1881-1924) onverminderd tot de verbeelding als een nieuwlichter die zich zijn leven lang is blijven herontwikkelen, onafgebroken bezig zijn persoon, zijn taal en zijn tijd opnieuw uit te vinden - tot alles door zijn vroege dood alsnog werd afgebroken. Met name de emancipatie van zijn joodse en homoseksuele achtergronden door middel van zijn literaire en politieke activiteiten bleef onvoltooid. Ze blijven tot op heden vragen oproepen.
Ter herdenking en herontdekking van Jacob Israël de Haan wordt een DE HAAN MAAND georganiseerd van 1 tot 30 juni, verspreid over diverse locaties en momenten.
PROGRAMMA JACOB ISRAËL DE HAAND MAAND 01 - 30 JUNI 2024
TOT 30 JUNI: FOTOTENTOONSTELLING | ORIËNT.
De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
01 - 30 juni Fototentoonstelling ‘ORIËNT’ van Benyamin Reich. Gratis toegankelijk. In de serie ‘ORIENT’, getoond in De Balie, verweeft Reich op ingewikkelde wijze beelden uit het Heilige Land in al zijn diversiteit.
Benyamin Reich (1976 in Bnei Brak) is een multimediakunstenaar wiens werken gaan over identiteit en genderparadigma's. Geboren in een chassidische familie, verliet Reich op 16-jarige leeftijd de orthodoxe gemeenschap om zijn leven aan de kunst te wijden. Hij studeerde aan de Musrara School of Photography in Jeruzalem en aan de École nationale supérieure des beaux-arts in Parijs. De kunstenaar woont en werkt in Berlijn.
TOT 5 JULI: VU-VITRINE EXPOSITIE | WIE NIET ZOEKT KAN NIET VERDWALEN. HET LEVENSPAD VAN JACOB ISRAËL DE HAAN.
Universiteitsbibliotheek VU, De Boelenlaan 1105, Amsterdam
Tentoonstelling t/m 5 juli te bezichtigen op de eerste verdieping van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit, naast de Universiteitsbibliotheek. Samengesteld door masterstudenten Moderne Nederlandse Letterkunde (VU) onder begeleiding van prof. dr. Jacqueline Bel en UB-conservator drs. Willemien van Dijk. De studenten hebben zich in 2023 - 2024 een semester lang gebogen over het fenomeen Jacob Israël de Haan. Door de botjes en beetjes bijeen te leggen die een eeuw later van hem over zijn, tekende zich een eigen beeld af van zijn pad en zijn pen anno 2024.
TOT 13 OKTOBER: ZOMEREXPOSITIE | JACOB ISRAËL DE HAAN, A DUTCH LAWRENCE OF ARABIA?
Synagoge Groningen, Folkingestraat 60, Groningen
Expositie 6 juni t/m 13 oktober 2024 Beleef het verrassende, roerige en veelzijdige Mandaat Palestina door de ogen van Jacob Israël de Haan en de lens van zijn tijdgenoot Frank Scholten. De Haans levensverhaal wordt verteld vanuit een artistiek, historisch en politiek perspectief. Bezoek de tentoonstelling en ontdek zijn fascinerende levensverhaal!
ZATERDAG 1 JUNI: FILMFRAGMENTEN EN DEBAT | JACOB ISRAËL DE HAAN, A DUTCH LAWRENCE OF ARABIA?
Forum Groningen, Nieuwe Markt 1, Groningen
16.30 - 17.45 De opening begint met twee stille korte documentaires (selecties) van Jeruzalem in 1913 en de jaren 1920 en 1940 en een inleiding over Jeruzalem in de eerste jaren van de 20e eeuw. De discussie wordt vervolgd met een gesprek over het nieuwe boek Jacob Israël de Haan in het Palestijnse labyrint 1919-1924 (Ludy Giebels, Amsterdam University Press, 2024).
Met dr. Ludy Giebels (historica en auteur van diverse De Haan-studies, bezorger van de Palestijnse feuilletons van De Haan), dr. Lucia Admiraal (Assistant Professor RUG Middle Eastern Studies en Midden-Oosten correspondent NRC); introductie Prof. dr. Karème Sanchez Summerer (Engels). Entree € 5,00
DONDERDAG 6 JUNI: SYMPOSIUM | ADEMLOOS LUISTERT MIJN LIED, NIEUWE PERSPECTIEVEN OP DE HAAN
Allard Pierson, Oude Turfmarkt 127, Amsterdam
12.30 - 17.00 Studiedag van Neerlandici van VU, UVA en andere instituten over de Neerlandistiek van Jacob Israël de Haan. Initiatief van prof Jacqueline Bel en prof Gaston Franssen. Sprekers Bart Wallet, Sven Vitse, Agnes Andeweg, Lieke von Berg.
Honderd jaar na zijn dood is Jacob Israël de Haan nog steeds een tot de verbeelding sprekende schrijver, wiens werk zich eindeloos, vanuit weer nieuwe perspectieven, laat herlezen – óók in het licht van recent wetenschappelijk onderzoek naar bijvoorbeeld culturele herinnering, mannelijkheid, en literair engagement. Tijdens dit symposium buigen vier onderzoekers zich in lezingen en presentaties over werk, leven en Nachleben van deze veelkantige schrijver: welke vragen werpen het levensverhaal en het oeuvre van De Haan op? En welke antwoorden heeft hij te bieden op de vragen van lezers uit de wereld van 2024?
ZONDAG 9 JUNI: BOEKPRESENTATIE | DE TEDERE ACTIVIST
Boekhandel van Pampus, van Eesterenlaan 17, Amsterdam
16.30 Zondagmiddag 9 juni ben je van harte welkom bij de boekpresentatie. Mark Schalken en mede-auteur Mattias Duyves vertellen over Jacobs vurige werk & moedige levenswandel. Tussendoor zal Ron Mesland een aantal kwatrijnen zingen.
VRIJDAG 14 JUNI: QUEERDOX | DE HAAN EN HET JOODSE LIED
Uilenburgersjoel, Nieuwe Uilenburgerstraat 91
15.30 - 17.30 (zaal open 15.00) Rondetafelgesprek ‘Queerdox' (english spoken), Benyamin Reich: Friday Water.Yona-Dvir Shalem en Raphaëlle Oskare: de Jezusverzen van De Haan - the Jesus Verses.
De toegang is gratis en ontvang bij bezoek het kunstcahier t.w.v. € 12,50.
VRIJDAG 14 JUNI: QUEER-JOODS BUFFET
Uilenburgersjoel, Nieuwe Uilenburgerstraat 91
17.30 - 19.30 Queer-joods Buffet met medewerking van Oy Vey. We komen bij elkaar voor een avond van eten, gesprek, ritueel en verbinding. We hebben nog niet alle details over het Shabbat diner, maar nodigen je uit om je aan te melden voor meer informatie. KOSTEN: Het diner wordt verzorgd en er zijn kosten verbonden aan deelname. We proberen de kosten laag te houden.
VRIJDAG 14 JUNI: MUZIEK | DE HAAN EN HET JOODSE LIED
Uilenburgersjoel, Nieuwe Uilenburgerstraat 91
20.00 Het Joodse Lied met sopraan Sharon Azrieli en counter tenor Simon Heerze, pianist Hans Schellevis. Liederenrecital met Queer Kwatrijnen van Jacob Israël de Haan, composities van Ron Mesland (première) en Joodse Liederen voor sopraan. Entree €15,00
21 & 23 JUNI: MUZIEKTHEATER | EER DE HAAN
Synagoge Groningen, Folkingestraat 60, Groningen
Vrijdag 21 juni 16.00 & 19.00, zondag 23 juni 14.00 & 17.00 Muziektheater van Schout bij Nacht, premièrevoorstelling EER DE HAAN...
‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’: de meest beroemde dichtregel van De Haan gebeiteld in het homomonument te Amsterdam. Maar er is meer, veel meer. Hoogste tijd voor een muziektheaterproductie over het leven maar vooral werk van deze markante Hollander. Over zijn avonturen, dromen, ambities en liefdes. Over zijn dood. Door drie kogels in Jeruzalem, vandaag honderd jaar geleden. Spelers Daniel Wajsenblum en Dio van Velden. Componisten/muzikanten Jan-Roelof Bathoorn en Jelte Fossen. schoutbijnacht.nl
WOENSDAG 26 JUNI: LEZING | JACOB ISRAËL DE HAAN EN DE EERSTE HOMOACTIVISTEN. RELAAS VAN EEN MOEIZAME RELATIE.
Synagoge Groningen, Folkingestraat 60, Groningen
20.00 Deze avond verzorgen Mattias Duyves en Maurice van Lieshout een duo-lezing. Duyves zal spreken over Jacob Israël de Haan als de eerste militante homoactivist van Nederland die tussen 1904 en 1924 in zijn proza en poëzie een complete metamorfose doormaakte. Van Lieshout bespreekt hoe andere homoactivisten zoals Arnold Aletrino, Lucien von Römer, Jacob Schorer en Hubertus Schouten zich verhielden tot De Haan en omgekeerd en waarom zij De Haans directheid niet altijd konden waarderen. Tickets: gratis | reserveren is noodzakelijk.
ZATERDAG 29 JUNI: BOEKPRESENTATIE | JACOB ISRAËL DE HAAN IN HET PALESTIJNS LABYRINT 1919-1924
De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
17.00 - 18.00 Boekpresentatie van gloednieuwe studie van historica dr.Ludy Giebels Jacob Israël de Haan in het Palestijns Labyrint 1919-1924. Met medewerking van dr. Rob Delvigne, dr. Michael Rosenfeld, Jan-Willem Tellegen. Fototentoonstelling - Boekpresentatie - Debat.
Helaas kunt u zich niet meer aanmelden voor de boekpresentatie vanwege te grote belangstelling.
ZATERDAG 29 JUNI: PUBLIEKE INTELLECTUELEN | JACOB ISRAËL DE HAAN
Een schrijver die continu de polemiek opzocht, voor sommigen een held, voor sommigen een vijand
De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
20.00 - 22.00 Publieke Intellectuelen: Jacob Israël de Haan, een Balie programma i.s.m het Vfonds, met Emile Fallaux (regisseur en journalist), Maurits de Bruijn (schrijver en journalist), Abdelkader Benali (schrijver), Jacqueline Bel (hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde (Multatuli-leerstoel) aan de VU)
Joods, homo en uiteindelijk vermoord om zijn anti-zionisme. Jacob Israël de Haan (1881-1924) was een Nederlandse dichter, schrijver en journalist. In zijn eerste gedichtenbundel “Pijpelijntjes”, schreef hij openlijk over homoseksualiteit. Hij sympathiseerde aanvankelijk met het zionisme, werd later anti-zionist en voorstander van een staat waarin Joden en Arabieren als gelijken zouden leven. Een schrijver die continu de polemiek opzocht, voor sommigen een held, voor sommigen een vijand. 100 jaar na zijn dood gaan we met Emile Fallaux en Maurits de Bruijn in gesprek over zijn nalatenschap.
In 1919 emigreerde De Haan naar Palestina, waar hij sympathiseerde met het zionisme. In Palestina begon hij echter kritisch te kijken naar het zionistische project en de gevolgen daarvan voor de Arabische bevolking. Zijn veranderende standpunten maakten hem tot een controversieel figuur en leidden tot spanningen met zionistische leiders. Op 30 juni 1924 werd Jacob Israël de Haan vermoord in Jeruzalem door een lid van de Haganah vanwege zijn anti-zionistische standpunten. Hij wordt herinnerd als een getalenteerd schrijver en een invloedrijk figuur in de Nederlandse literatuur en journalistiek.
Dit jaar is het 100ste sterfjaar van de intellectueel. Tijdens deze editie van Publieke Intellectuelen blikken we terug op De Haan, zijn leven en werken en zijn betekenis in onze cultuur. Ook zullen wij zijn geschiedenis naar het heden trekken. Emile Fallaux, journalist en regisseur, zal een voordracht doen over het leven van De Haan. Hij maakte eerder de documentaire: Het eind dat niemand keren kan. Hierin dook hij in het turbulente leven van De Haan en sprak hij de laatst levende moordenaar.
Publieke Intellectuelen: In Publieke Intellectuelen vragen we schrijvers van nu om een nieuw essay te schrijven over het werk van een schrijver uit de twintigste eeuw.
ZONDAG 30 JUNI: MUZIEKTHEATER | EER DE HAAN | DE TWEEDE REIS
De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
Voor entree van beide Muziektheatervoorstellingen inclusief gratis kunstenaarscahier is er één Balie Theater Combikaart van € 19,50
12.00 - 13.00 Muziektheater van Schout bij Nacht, premièrevoorstelling EER DE HAAN...
‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’: de meest beroemde dichtregel van De Haan gebeiteld in het homomonument te Amsterdam. Maar er is meer, veel meer. Hoogste tijd voor een muziektheaterproductie over het leven maar vooral werk van deze markante Hollander. Over zijn avonturen, dromen, ambities en liefdes. Over zijn dood. Door drie kogels in Jeruzalem, vandaag honderd jaar geleden. Spelers Daniel Wajsenblum en Dio van Velden. Componisten/muzikanten Jan-Roelof Bathoorn en Jelte Fossen. schoutbijnacht.nl
14.30 - 15.30 De Tweede Reis, muziektheater op teksten van De Haan uit zijn ‘Kwatrijnen’. Muziek van componist Joost Kleppe. De strijkers: Jellantsje de vries op viool, Jieun Kim op altviool en Sheng-Chiun (Rick) Lin op cello. Concept van Joost Kleppe en Wim Trompert. Semi scenische uitvoering.
Jacob Israël De Haan heeft op zijn laatste reis naar Jerusalem in 1919 meer dan 900 ontroerende kwatrijnen geschreven over zijn dramatische verblijf en dood in 1924. Ze behoren tot de hoogtepunten van de Nederlandse dichtkunst. Z’n dichtregel op het Amsterdamse Homomonument, Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen, is uit een vers vol emoties die in de kwatrijnen nog dieper gaan. In 1998 heeft het toenmalige Opera Centrum Nederland met de Nederlandse componist Joost Kleppe een greep uit de kwatrijnen bewerkt voor muziektheater in het kader van de Gay Games Amsterdam. Op 30 juni 2024, op de dag af 100 jaar na de moord op de Haan in Jerusalem, wordt deze indringende productie hernomen in semi-scenische vorm. De zangers van 1998, bas Bart Driessen en bariton Jan-Willem Baljet zullen opnieuw de rollen zingen van De Haan en zijn alter ego, begeleid door een klein ensemble van 3 musici. Je wordt welkom geheten met een korte toelichting door de oorspronkelijke directeur van het Opera Centrum, operaregisseur Hans Nieuwenhuis.
Klik op de knop hieronder voor de bijlage van Nieuw Israelitisch Weekblad bij het begin van de Gay Games met daarin o.a. de in de voorstelling gebruikte kwatrijnen.
ZONDAG 30 JUNI: FILM + TALK | THE BATTLE OF JACOB ISRAËL DE HAAN
De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
19.30 - 21.30 Balie Cinema, The Battle of Jacob Israël de Haan, 2024 (english), by Zvi Landsman. This weekend is we present a special programme dedicated to Jacob Israël de Haan (1881-1924), a Dutch poet, writer, and journalist. A writer who continuously sought controversy, a hero to some, an enemy to others. The film screenings commemorate Jacob Israël de Haan, who was murdered 100 years ago today. Emile Fallaux and Zvi Landsman present films exploring different facets of this Jewish queer poet, writer, and journalist.
Following the screening of The Battle of Jacob Israël de Haan, there will be a short showing of a fragment from Emile Fallaux’s documentary The End That Nobody Can Reverse (1992). Afterwards, a Q&A session will be held with director and journalist Emile Fallaux and director Zvi Landsman.
Jacob Israel de Haan is commemorated annually in Jerusalem by Neturei Karta, a stream in Judaism so extreme that they object to the state of Israel itself. Simultaneously, de Haan is celebrated by the LGBTQ community in the Netherlands, as writer of the first homosexual novel in the country, in 1904. To both communities he is a hero. He was killed in Jerusalem in 1924, and his assassins were never sentenced and punished. Never-before-heard tape clips shed new light on this one hundred year old political murder mystery.
