logo jacob israel de haan
logo jacob israel de haan

Ik denk aan alles, wat ons heeft bewogen.

Van getij tot getij.

De Eeuwigheid glimlacht met zijn spottende ogen.

De Aarde valt voorbij.

JACOB ISRAEL DE HAAN

MATELOZE VERLANGENS

Schrijver, Jood, socialist, homo, activist... leidde vele levens, vond één abrupt eind.

1881, straatarm geboren in Smilde in Drenthe. 1890, arm en schools opgegroeid in joods Zaandam. 1900, neergestreken in bruisend Amsterdam, de vrijheid wenkt. De schok van het nieuwe schudt hem wakker. Jonge socialist, onderwijzer, romanschrijver, dichter. 1904, Nederlands eerste openlijke homo-auteur. Zijn geruchtmakende debuutroman Pijpelijntjes verschijnt, over zijn homoleven in de Pijp, geen blad voor de mond. 1908, zijn roman Pathologieën zoekt de grenzen nog verder op.

Dan, 1912, bewustwording van eigen jodendom en opkomend zionisme. 1919, emigratie naar Palestina als dichter, journalist en zionist tussen Arabieren, Palestijnen en Joden. Stuit na aankomst op Britse kolonisatie, zionistisch machtsmisbruik, bezetting, spreekt zich uit. Jeruzalem 30 juni 1924, door zionistische tegenstanders doodgeschoten.

Geboren en getogen buitenstaander, gefnuikt talent, moedig idealist die zichzelf, zijn tijd, zijn taal, zijn leven opnieuw bleef uitvinden. ‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’ in een tijd die voor zulke vriendschap nog zo’n mateloze haat had. Zijn mateloze verlangens voerden hem over grenzen, klassen en culturen en maken hem blijvend relevant.

JACOB ISRAEL DE HAAN MAAND

HERDENKEN IS BELEVEN

In zijn honderdste sterfjaar 2024 spreekt De Haan (1881-1924) onverminderd tot de verbeelding als een nieuwlichter die zich zijn leven lang is blijven herontwikkelen, onafgebroken bezig zijn persoon, zijn taal en zijn tijd opnieuw uit te vinden - tot alles door zijn vroege dood alsnog werd afgebroken. Met name de emancipatie van zijn joodse en homoseksuele achtergronden door middel van zijn literaire en politieke activiteiten bleef onvoltooid. Ze blijven tot op heden vragen oproepen.

Ter herdenking en herontdekking van Jacob Israël de Haan in zijn honderdste sterfjaar wordt een De Haan Maand georganiseerd van 5 tot 30 juni, verspreid over diverse locaties en momenten.


   DONDERDAG 6 JUNI: HET LEESLICHT OP DE SCHRIJFTAFEL VAN DE HAAN

   Allard Pierson, studiedag


   VRIJDAG 14 JUNI: HET JOODSE LIED

   Uilenburgersjoel, rondetafelgesprek, Liederenrecital en meer.


   ZATERDAG 29 JUNI: IF THE SHOT HAD NOT BEEN FIRED

   De Balie, debatprogramma, Fototentoonstelling, Filmdocumentaire De Haan en meer.


   ZONDAG 30 JUNI: DE LAATSTE REIS, DE LAATSTE DAG

   De Balie, Operaproject De Haan

Deze data en locaties staan nu vast, overige data en activiteiten volgen spoedig en worden dan hier vermeld.



Bekijk het programma

Aan eenen jongen visscher

Rozen zijn niet zoo schoon als uwe wangen,

Tulpen niet als uw bloote voeten teer,

En in geen oogen las ik immer meer

Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen.


Achter ons was de eeuwigheid van de zee,

Boven ons bleekte grijs de eeuwige lucht,

Aan ’t eenzaam strand dwaalden alleen wij twee,

Er was geen ander dan het zeegerucht.


Laatste dagen samen, ik ging naar mijn Stad,

Gij vaart en vischt tevreden, ik dwaal rond

En vind in stad noch stiller landstreek wijk.


Ik ben zóo moede, ik heb veel liefgehad.

Vergeef mij veel, vraag niet wat ik weerstond

En bid dat ik nooit voor uw schoon bezwijk.